Achillespeesontsteking, ook wel bekend als achillespees tendinitis of tendinopathie, is een veel voorkomende pijnklacht aan de achillespees. Aanhoudende of stekende pijn, stijfheid en mogelijk een zwelling op of net boven de hiel zijn kenmerkende symptomen een achillespees ontsteking. Ongeveer de helft van de mensen met een achillespees ontsteking geneest vanzelf, zonder directe behandeling. In dit artikel lees je alles over wat je kan doen om van een achillespees ontsteking af te komen.
Wat is de Achillespees? #
De achillespees is de sterkste en grootste pees in het menselijk lichaam en speelt een essentiële rol bij de beweging van de enkel en voet. De achillespees verbindt de kuitspieren, waaronder de gastrocnemius en soleus, met het hielbeen (calcaneus). De sterkste pees van het lichaam is vernoemd naar de Griekse mythologische held Achilles (film Thor).
Functie van de Achillespees? #
De kuitspieren trekken samen wanneer we ons voet omlaag duwen of hak omhoogtillen, zoals bij het lopen, rennen, springen en staan op de tenen. Deze beweging wordt door de achillespees doorgegeven aan het hielbeen. De achillespees heeft zijn functie voor een breed scala aan activiteiten, variërend van alledaagse taken tot sportprestaties. Enkele voorbeelden zijn;
- Lopen en rennen: Bij elke stap die je neemt, helpt de achillespees om de enkel te strekken en je voet af te duwen van de grond, wat cruciaal is voor het voortstuwen van het lichaam tijdens het lopen of rennen.
- Springen: Tijdens het springen spant de achillespees zich sterk aan om krachtige bewegingen mogelijk te maken en zorgt voor de snelle overgang van de excentrische (rekken van de spieren) naar de concentrische (samentrekken van de spieren) fase van de beweging.
- Balans en Stabiliteit: De achillespees draagt bij aan de stabiliteit van de enkel en voet, wat belangrijk is voor het behouden van je balans, vooral tijdens activiteiten op een oneffen ondergrond.
- Sportieve Activiteiten: In sporten zoals voetbal, basketbal, hardlopen en tennis, waar snelle bewegingen en sprongen nodig zijn, speelt de achillespees een cruciale rol in het leveren van kracht en mobiliteit.
Achillespeesontsteking #
Er zijn hedendaags verschillende termen die gebruikt worden bij een achillespeesontsteking. Aangezien er bij achillespees pijn niet altijd sprake is van een ontsteking van de achillespees is het raadzaam het verschil tussen deze termen en aandoeningen te kennen. Zodat de behandeling specifiek afgestemd kan worden op het type peesaandoening. De meeste gebruikte termen en diagnostiek zijn.
Tendinitis #
Tendinitis verwijst naar een ontsteking van een pees. Vrij vertaalt betekent ‘tendon’ pees en verwijst ‘itis’ naar een ontstekingsproces. Traditioneel werd gedacht dat ontsteking het belangrijkste kenmerk was van achillespees aandoeningen. Echter, recente wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat ontsteking niet altijd aanwezig is in gevallen van achillespees pijn. Tendinitis wordt nu minder vaak gebruikt als term omdat veel peesaandoeningen eerder lijken op tendinose of tendinopathie, waarbij ontsteking niet het dominante kenmerk is.
Tendinose #
Tendinose is een term die wordt gebruikt om een aandoening van de pees te beschrijven waarbij er sprake is van degeneratieve veranderingen in het peesweefsel, zoals kleine scheurtjes, vezelveranderingen en abnormale herstelreacties. In gevallen van tendinose is er vaak geen duidelijke ontsteking aanwezig, zoals het geval is bij tendinitis. In plaats daarvan is er sprake van een verstoorde balans tussen schade en herstel in het peesweefsel.
Tendinopathie #
Tendinopathie is een overkoepelende term die wordt gebruikt om zowel tendinitis als tendinose te beschrijven, en het benadrukt de overkoepelende aandoening van de pees. Tendinopathieën omvatten een reeks veranderingen in het peesweefsel, inclusief degeneratie en soms ontsteking. Deze term wordt vooral de fysiotherapeuten gebruikt om aan te duiden dat er sprake is van klachten op basis van de achillespees.
Symptomen achillespeesontsteking #
Achillespeesontsteking, of achillespees tendinitis, manifesteert zich door een reeks kenmerkende symptomen die variëren in intensiteit en duur. Het herkennen van deze symptomen is belangrijk om snel en effectief te reageren op de aandoening. Hier zijn de veelvoorkomende symptomen van achillespeesontsteking:
- Pijn en stijfheid langs de achillespees
De achillespees stijfheid is aanvankelijk slechts licht voelbaar na het sporten, maar verdwijnt na enkele uren. De pijn in de achillespees concentreert zich meestal enkele centimeters boven de hiel. In de ochtend en het opstarten met bewegen kan de achillespees stijf en pijnlijk zijn. Tijdens een warming-down met sporten kan de pijn soms tijdelijk verdwijnen, om na de training weer terug te keren. In een later stadium kan er sprake zijn van constante, hevige pijn in combinatie met een zwelling van de achillespees.
- Zwelling en roodheid
Een ontstoken achillespees, achillespees tendinitis, kan gepaard gaan met zwelling en roodheid rond het getroffen gebied. Dit duidt op de aanwezigheid van ontstekingsprocessen en een verhoogde bloedtoevoer naar het gebied. De zwelling kan voelbaar door lokale drukpijn en een lokale verdikking van de achillespees. De zwelling kan variëren van mild tot merkbaar en kan het moeilijk maken om schoenen te dragen die de druk op de achillespees uitoefenen.
- Gevoeligheid bij aanraking
De huid en het weefsel rond de achillespees kunnen gevoeliger zijn bij aanraking. Dit betekent dat druk op het gebied, zelfs lichte druk zoals bij het masseren, ongemak of pijn kan veroorzaken. Hierdoor is vaak gemakkelijk te diagnosticeren, of de pijn voorkomt uit de achillespees.
- Toename pijn bij activiteit
Een opvallend kenmerk van achillespeesontsteking is dat de symptomen meestal verergeren bij fysieke activiteit en afnemen bij rust. Naarmate de ontsteking voortschrijdt, kan zelfs alledaagse bewegingen en activiteiten ongemak veroorzaken. Dit kan ook zorgen dat normaal lopen moeizamer gaat door de pijn aan de hiel.
- Verminderde sportprestatie
Omdat de ontstoken achillespees kan leiden tot pijn en beperkingen in beweging, kan dit resulteren in verminderde kracht en prestaties tijdens sport en activiteiten die de pees belasten. Zoals bijvoorbeeld het hardlopen, balsporten maar ook wandelen.
Bovenstaande achillespeesontsteking symptomen kunnen per persoon verschillen en zijn onder andere afhankelijk van de ernst en type achillespees pijn.
Achillespees ontsteking behandeling #
Afhankelijk van de type en ernst zijn er verschillende mogelijkheden in de behandeling van een achillespees ontsteking. De onderstaande benaderingen kunnen gebruikt worden om symptomen te verlichten, herstel te bevorderen en verder complicaties te voorkomen.
Rust en load modification #
Aanpassen van de belasting is een essentiële pijler in de behandeling van achillespeesontsteking. Load modification verwijst naar het tijdelijk en passend aanpassen van belasting om de pees de kans te geven te herstellen en verdere overbelasting te voorkomen. Dit is van bijzonder belang omdat herhaalde overbelasting kan leiden tot microtrauma’s en ontstekingsreacties in het peesweefsel. Door het aanpassen van activiteiten die de achillespees belasten, zoals rennen en springen, wordt het herstelproces bevorderd en wordt weefselgenezing gestimuleerd. Aanvoelen wat de achillespees erger of minder maakt. Volledige rust dus absoluut niet altijd noodzakelijk.
Ijsmassage achillespees #
Deze massage techniek kan vooral nuttig zijn in de vroege stadia van ontsteking, wanneer de pijn het meest acuut is. Het kan helpen om het ongemak van de achillespees pijn te verlichten. Het is echter belangrijk om te begrijpen dat koudetherapie geen wondermiddel is en dat het vooral gericht is op het verlichten van pijn en het bieden van tijdelijke verlichting. Het toepassen van ijs gedurende 15-20 minuten meerdere keren per dag kan helpen bij het verminderen van de achillespees pijn.
Rekoefeningen achillespees #
Specifieke rekoefeningen kunnen helpen om de flexibiliteit van de achillespees en omliggende spieren te verbeteren. Dit kan bijdragen aan het verminderen van spanning en het bevorderen van herstel. Eenvoudige voorbeelden van rekoefeningen voor de achillespees zijn;
- Kuitrek op de Muur: Plaats handen tegen muur, stap een been naar achteren, houd achterste been gestrekt, voorste been gebogen, duw hiel naar vloer voor rek in kuitspier en achillespees. Houd paar seconden vast, wissel van been.
- Staande Kuitrek: Handen op muur, stap voorwaarts met niet-aangedaan been, buig knieën lichtjes, houd aangedaan been gestrekt, duw hiel naar vloer voor kuitspierrek. Houd positie kort vast, ontspan.
Versterking achillespees #
Sterkere spieren in het onderbeen, vooral de kuitspieren, kunnen de belasting op de achillespees verminderen. Gerichte spierversterkende oefeningen, zoals kuitspieroefeningen op één been, kunnen helpen bij het stabiliseren van de enkel en het ondersteunen van de pees tijdens beweging.
- Excentrische Kuitversterking: Sta met beide voeten op een verhoging. Til langzaam je hielen op om op je tenen te staan. Laat je hielen gecontroleerd zakken, waarbij je de nadruk legt op de neerwaartse beweging. Dit legt de focus op het excentrische deel van de beweging, wat gunstig is voor het rekken van de spier en peesgenezing.
- Eccentric Decline Squat: Plaats de voorvoet van het aangedane been op een verhoging. Verdeel je gewicht over dit been en laat geleidelijk je hiel zakken terwijl het andere been ondersteunt. Deze oefening belast de achillespees excentrisch terwijl je naar beneden beweegt.
Een uitgebreid programma van achillespees oefeningen hebben we beschreven in dit artikel.
Schoeisel en zooltjes #
Het dragen van schoenen met demping en ondersteuning voor de voetboog en hiel kan de druk op de achillespees verminderen. Sommige mensen kunnen baat hebben bij het gebruik van speciale inlegzolen, hielkussens of hielpads om de achillespees te ontlasten tijdens activiteiten. Enkele voorbeelden van
- Ondersteunend schoenen en inlegzolen: Specifieke schoenen en inlegzolen kunnen de achillespeesbelasting verminderden, wat kan bijdragen aan het verminderen van de pijn. Denk daarbij aan schoenen en zooltjes met extra demping in de tussenzool en hielgebieden. Plus schoenen met een lichte hakverhoging ten opzichte van het voorste gedeelte van de schoen.
- Hakverhogingen: Een lichte hakverhoging verminderd de druk op de achillespees, wat gunstig kan zijn in de eerste fase van behandeling bij achillespees pijn. De hakverhoging kan eenvoudig zelf gefabriceerd worden, maar er zijn verschillende hielpads op de markt die hiervoor gebruikt kunnen worden.
Ondersteunende hulpmiddelen en schoenen kunnen een aanvullende rol spelen bij de algehele behandeling van achillespeesontsteking en kunnen helpen om de belasting op de pees te verminderen tijdens herstel. Het resultaat is afhankelijk van de individuele situatie. Individuele afstemming met een fysiotherapeut of podoloog is hierbij raadzaam.
Fysiotherapie bij achillespeesontsteking #
Een fysiotherapeut kan je helpen bij het diagnostiseren van de type achillespees pijn. Of er sprake is van een tendinitis, tendinose of tendinopathie en welk individueel behandelplan hier het beste bij past. Een fysiotherapeut kan daarbij een gepersonaliseerd load modification-plan opstellen.
Het gebruik van parameters in de analyse en evaluatie van je bewegingspatroon, activiteiten en trainingsniveau kunnen gebruikt worden om de beste aanpassingen te bepalen. Dit kan het aanleren van technieken om de belasting op de achillespees te verminderen omvatten, evenals het introduceren van alternatieve oefeningen en activiteiten die het herstel ondersteunen.
Daarnaast kan de fysiotherapeut fysieke interventies inzetten bij de behandeling van een achillespeesontsteking. Het is belangrijk om op te merken dat deze interventies niet altijd geschikt. Een fysiotherapeut kan de juiste benadering bepalen op basis van de individuele situatie. Mogelijke fysiotherapie behandelingen zijn;
- Triggerpoint Massage: Gerichte (zelf)massage om pijnlijke knopen in spieren (triggerpoints) te ontspannen, kan helpen bij ontspanning van spieren en verlichting van pijn. Effectief bij verminderen van spanning in kuitspieren bij achillespeesontsteking.
- Dry Needling: Droge naald therapie waarbij dunnen naalden in de triggerpoints worden ingebracht om spierspanning te verminderen en pijn te verlichten. Er zijn positieve effecten bij verlichting van pijn en verbetering van functie bij chronische achillespeesproblemen.
- Manuele Therapie: Hands-on technieken zoals manipulatie en mobilisatie van gewrichten en weefsels kunnen pijn verminderen, bewegingsbereik te verbeteren en functie te herstellen. Dit is afhankelijk van waar eventuele bewegingsbelemmeringen zich bevinden.
- Extracorporale Schokgolftherapie (ESWT): Niet-invasieve behandeling waarbij geluidsgolven worden gebruikt om de doorbloeding en genezing te bevorderen. Kan nuttig zijn bij chronische achillespeesontsteking die niet reageert op andere behandelingen.
Hersteltijd achillespeesontsteking #
Het herstel van achillespeesontsteking kan tijd kosten. Geduld en consistentie in het volgen van de behandelaanbevelingen zijn essentieel voor een succesvol herstel. Overhaast het proces niet en respecteer de grenzen van je lichaam tijdens herstel. Een goed (be)geleide terugkeer naar activiteit minimaliseert het risico op terugval en verdere schade.
Meer over Achillespeesontsteking? #
Benieuwd naar nog specifiekere informatie over een achillespees behandeling, of achillespees oefeningen? Volg de links naar onze andere artikelen over achillespeesontsteking.
